ابوالعاص بن‌مُنَبِّه: ابوالعاص(عاص)بن منبه‌بن الحجاج بن‌عامر[29]
او پيش از هجرت پيامبر(صلى الله عليه وآله)، اسلام را پذيرفت; امّا به جهت دنياگرايى، از مهاجرت با ايشان خوددارى كرد[30]. برخى گفته‌اند: ابوالعاص هنگام هجرت مسلمانان، به‌وسيله بستگان و قبيله‌اش محبوس، و از مهاجرت منع شد.[31] قبل از آغاز جنگ بدر و در پى اخطار سران قريش كه هركس در جنگ با مسلمانان شركت نكند، خانه‌اش ويران و اموالش مصادره مى‌شود،[32] با كراهت[33] و از روى تقيّه[34] با آنان همراه شد. گفته‌اند: چون سپاه اسلام را ضعيف ديد، در حقانيت اسلام ترديد كرد;[35] بدين ترتيب از اسلام برگشت و در حال ارتداد*، در جنگ بدر* با شمشيرى به نام ذوالفقار، رو در روى على(عليه السلام)ايستاد و به‌دست ايشان كشته شد.[36] سپس پيامبراكرم، آن شمشير را به امام على بخشيد.[37] بر پايه نقل طبرى، ابوالعاص از‌جمله منافقان بيماردلى بود كه مى‌گفت: «غَرَّ هـؤلاءِ دينُهُم; ايشان، [=مؤمنان]را دينشان فريفته است». (انفال/8،49)[38] خداوند در نكوهش وى و گروه هم‌كيش او مى‌فرمايد: «اِنَّ الَّذينَ تَوَفّــهُمُ المَلـئِكَةُ ظالِمى اَنفُسِهِم قالوا فيمَ كُنتُم قالوا كُنّا مُستَضعَفينَ فِى الاَرضِ قالوا اَلَم تَكُن اَرضُ اللّهِ وسِعَةً فَتُهاجِروا فيها فَاُولـئِكَ مَأوهُم جَهَنَّمُ وساءَت مَصيرا= كسانى‌كه بر خويشتن ستم‌كار بوده‌اند، [وقتى]فرشتگان* جانشان را مى‌گيرند، مى‌گويند: «در چه [حال]بوديد؟» پاسخ مى‌دهند: «ما در زمين از مستضعفان بوديم.» مى‌گويند: «مگر‌زمين خدا وسيع نبود تا در آن مهاجرت كنيد؟» پس آنان جاى‌گاهشان [دوزخ] است، و دوزخ بد سرانجامى است». (نساء/4،97)[39]از زمان و مكان ولادت و زندگى اجتماعى و احوال شخصى ابن‌منبه جز موارد مذكور، مطلبى در تاريخ نقل نشده است. وى با ديگر مشركان كشته شده در جنگ بدر، در چاه بدر مدفون شد.[40]
منابع
البداية والنهايه; تفسير مبهمات القرآن; جامع‌البيان عن‌تأويل آى القرآن; الدرالمنثور فى التفسير بالمأثور; السيرة النبويه، ابن‌هشام; مجمع‌البيان فى تفسير القرآن; المنمق فى اخبار قريش.يحيى پيرعباسى
[29]. السيرة النبويه، ج2، ص641.
[30]. جامع‌البيان، مج4، ج5، ص317ـ318.
[31]. السيرة‌النبويه، ج2، ص641.
[32]. جامع‌البيان، مج4، ج5، ص320; الدرالمنثور، ج2، ص648.
[33]. جامع‌البيان، مج4، ج5، ص318.
[34]. البداية و النهايه، ج3، ص233.
[35]. مجمع‌البيان، ج3، ص150.
[36]. السيرة‌النبويه، ج2، ص713; جامع‌البيان، مج4، ج5، ص318.
[37]. المنمّق، ص411.
[38]. مبهمات القرآن، ج1، ص516.
[39]. السيرة‌النبويه، ج2، ص641; جامع‌البيان، مج4، ج5، ص318; مجمع‌البيان، ج3، ص150.
[40]. السيرة النبويه، ج2، ص638.